• Дизајн на AI асистенти: Дали родово-неутрален дизајн би бил попрактичен? 

    Дизајн на AI асистенти: Дали родово-неутрален дизајн би бил попрактичен? 

    Раде Перовановиќ  1. Вовед  Секојдневните технологии кои се базирани на вештачка интелигенција (AI) стануваат се повеќе присутни во нашите животи. Од паметните телефони до домашните асистенти, како што се Siri, Google Assistant и Amazon Alexa, овие системи ги користиме за да ја олесниме комуникацијата со технологијата и да ги извршуваме…

  • Подигнување на свеста за родова еднаквост преку дигитални  медиуми и социјални мрежи

    Подигнување на свеста за родова еднаквост преку дигитални  медиуми и социјални мрежи

      Анастасија Ангелова  1. Вовед  Родовата еднаквост е фундаментално човеково право и камен-темелник на праведно и  инклузивно општество. Таа нагласува еднакви можности, права и одговорности за  поединците, без оглед на полот. Постигнувањето на родова еднаквост е од суштинско  значење за социјалниот, економскиот и културниот напредок на секоја нација, бидејќи им …

  • Вештачката интелигенција и нејзината моќ во  детекција и решавање на родовата нееднаквост  при процесот на вработување 

    Вештачката интелигенција и нејзината моќ во  детекција и решавање на родовата нееднаквост  при процесот на вработување 

    Теодора Богдановска 1. ВОВЕД  Светот во кој живееме денес е брз и неизвесен, свет во кој преовладува  технологијата и во кој развојот и напредокот се движат со брзина на светлината. Светот е  судир на спротивности и различности, но полека станува и судир на она што го правиме ние  самите и…

  • Дизајнирање на инклузивни ВИ системи: Од податоци  до корисничко искуство 

    Дизајнирање на инклузивни ВИ системи: Од податоци  до корисничко искуство 

    Мила Стаматовска Инклузивните вештачки интелектуални (ВИ) системи претставуваат технологија  дизајнирана да ги надмине структурните нееднаквости и да обезбеди фер исход за сите  корисници. Во ерата на дигитална трансформација, ВИ влијае на секој аспект на  современото општество – од здравствената нега до образованието, регрутирањето на  персонал и кривичното право. Сепак, неговиот…

  • Примената на ИКТ во едукацијата на младите генерации 

    Примената на ИКТ во едукацијата на младите генерации 

     Росица Темелкпска  Вовед  Живееме вп 21–пт век, време кпга вп целипт свет секпјдневнп се случуваат брзи  прпмени прппратени сп прпнајдпци и трансфпрмации пд аспект на брз техничкп технплпшки развпј. Вп секпј сегмент пд чпвечкипт живпт и вп функципнираоетп на  сите системи и пптсистеми вп ппштественптп делуваое се наметнува пптребата пд …

  • Откривање и ублажување на родова пристрасност во системи за вработување водени од вештачка интелигенција

    Откривање и ублажување на родова пристрасност во системи за вработување водени од вештачка интелигенција

    Матеја Николиќ 1. Вовед Во последните години, вештачката интелигенција (AI) станува се поважен дел од секојдневниот живот и бизнис процесите. Со нејзиното зголемено користење, особено во областа на човечки ресурси и автоматизирано вработување, се јавуваат сериозни прашања за правичност, транспарентност и еднаквост. Еден од клучните предизвици е родовата не еднаквост.…

  • Вештачка интелигенција во медицината

    Вештачка интелигенција во медицината

    Христина Стојкоска  Вовед Вештачка интелигенција (ВИ) е интелигенција претставена од машини и софтвер и е гранка од компјутерската наука која развива машини и софтвер со интелигенција. Најголемите истражувања како и објавените трудови за ВИ истата ја дефинираат како проучување и дизајн на интелигентен агент, каде под интелигентен агент се подразбира систем способен…

  • Вештачката интелигенција против родовата цитатна нееднаквост

    Вештачката интелигенција против родовата цитатна нееднаквост

    Нина Манасиевска Вовед Цитатната нееднаквост меѓу половите претставува длабоко вкоренет системски проблем во современиот академски свет. Иако бројот на жени во научните истражувања постојано расте, нивните трудови продолжуваат да бидат недоволно цитирани. Оваа дисропорција е особено изразена во STEM областите (наука, технологија, инженерство и математика), каде што истражувачките трудови на…

  • Жените во стем и издавачкиот јаз: борба за еднаква застапеност

    Жените во стем и издавачкиот јаз: борба за еднаква застапеност

    Антоанета Јорданова  1. ВОВЕД  Жените опфаќаат скоро половина од светскиот СТЕМ кадар и значително  придонесуваат за развојот на науката, технологијата, инженерството и математиката (Global STEM Workforce, 2023). Но, и покрај значителниот придонес на жените во СТЕМ, тие и понатаму се недоволно застапени на високи позиции. Иако стапките на  дипломирање меѓу…

  • Улогата на вештачката интелигенција во контекст на родовата еднаквост

    Улогата на вештачката интелигенција во контекст на родовата еднаквост

    Стефан Балоски Во последните неколку години, вештачката интелигенција станува се поголем и поголем дел од нашето секојдневие. Ја користиме за одговори на секакви прашања, различни препораки за исхрана, музика, филмови итн. Може да се каже дека таа е веќе дел од нашиот живот како една помошна алатка која е тука…

  • Развој на AI модели за автоматско идентификување на говор на  омраза на социјалните мрежи 

    Развој на AI модели за автоматско идентификување на говор на  омраза на социјалните мрежи 

    Кристина Каранфилова  Вовед   Во денешно време, социјалните мрежи станаа неизоставен дел од секојдневната  комуникација, поврзувајќи милијарди луѓе ширум светот. И покрај многубројните  предности, овие платформи честопати претставуваат плодна почва за негативни феномени,  меѓу кои посебно се истакнува говорот на омраза. Говорот на омраза, во своите различни  форми и манифестации, претставува…

  • Родова пристрасност во професионални  контексти во вештачката интелигенција:  Истражување на малите LLaMA јазични модели

    Родова пристрасност во професионални  контексти во вештачката интелигенција:  Истражување на малите LLaMA јазични модели

    Дејан Ристовски  Abstract— Генеративната вештачка интелигенција и големите јазични модели  имаат видено значителен напредок во последните неколку години. Додека повеќето  модели со 70B+ параметри се во главниот фокус на истражувања, моделите со помалку  параметри се значително изоставени. Како што големите јазични модели се  интегрираат во интелигентни апликации и процеси наменети…

  • Родовата еднаквост во ИТ секторот во Македонија 

    Родовата еднаквост во ИТ секторот во Македонија 

    Тео Вронделиев  Вовед  Родовата еднаквост претставува еден од темелните принципи на праведно и  инклузивно општество. Во современиот свет, каде што технологијата е главен  двигател на економскиот и социјалниот развој, вклученоста на жените во  информатичко-технолошкиот (ИТ) сектор станува од клучно значење. ИТ  индустријата, како една од најбрзо растечките глобални економии, нуди…

  •  Надминување на стереотипите за родова  еднаквост со користење на Вештачка интелигенција

     Надминување на стереотипите за родова  еднаквост со користење на Вештачка интелигенција

    Александар Гулабоски  Вовед  Во современото општество, борбата за родова еднаквост сè уште претставува  значаен предизвик. И покрај напредокот во законодавството, образованието и јавната  свест, стереотипите поврзани со родот и понатаму се присутни во секојдневниот  живот. Овие стереотипи често создаваат ограничувања, неправедни очекувања и  дискриминација, особено кон жените, но и кон…

  • Вклучување на родова еднаквост во образованието за  ИКТ и програмирање

    Вклучување на родова еднаквост во образованието за  ИКТ и програмирање

      Филип Бојаровски  Вовед  Во современото општество, информациските и комуникациските технологии (ИКТ)  и програмирањето стануваат сѐ поважен дел од секојдневниот живот,  образованието и економијата. Сепак, и покрај растечкиот интерес за дигитална  писменост и технолошки вештини, постои значителен јаз меѓу половите во  пристапот, учеството и мотивацијата на учениците, особено кај девојчињата. …

  • Вештачката интелигенција во регрутација: родова еднаквост и борба против  пристрасноста

    Вештачката интелигенција во регрутација: родова еднаквост и борба против  пристрасноста

    Јана Стојковска  Вовед  Вештачката интелигенција (ВИ) претставува област на технологијата која се  занимава со создавање на програми способни да извршуваат задачи кои  традиционално го захтеваат човечкото размислување. Ова вклучува функции како  учење, планирање, резонирање и решавање на проблеми. Во основа, ВИ е  симулација на човечката интелигенција од страна на машини,…

  • Вештачката интелигенција во образованието: Помош за учење или пат  до мрзеливост? 

    Вештачката интелигенција во образованието: Помош за учење или пат  до мрзеливост? 

    Симеон Чаушевски 1. Вовед  Во последниве години, вештачката интелигенција(ВИ) брзо влегува во образовниот процес.  Според УНЕСКО, до 2022 година само 15 земји вклучиле учење на вештачката  интелигенција во своите национални наставни програми.    Оваа статистика покажува колку е ново присуството на  AI во образованието, но станува се покористено од  страна на учениците,…

  • Пристап до AI алатки: Родови разлики во користење на технологија

    Пристап до AI алатки: Родови разлики во користење на технологија

       Истражување дали девојчињата и момчињата имаат еднаков пристап и искуство со образовни AI алатки  Даниел Пазаркоски  1. Вовед  Современиот образовен систем сè повеќе се потпира на технологијата како алатка за  унапредување на наставата и учењето. Во тој контекст, вештачката интелигенција (AI) се  издвојува како еден од најиновативните и најпотенцијалните…

  • Улогата на политиките за различност во технолошките компании

    Улогата на политиките за различност во технолошките компании

        Александра Здравевска  Овој проект ја истражува значајноста, имплементацијата и влијанието на политиките за различност во технолошкиот сектор. Се анализира како ваквите политики влијаат врз културата на работното место, иновациите и успешноста на компаниите. Преку преглед на литература, студии на случај и анализа на податоци, трудот ги прикажува најдобрите практики и…

  • AI хардвер стартапи: Дали женските претприемачи добиваат  поддршка? 

    AI хардвер стартапи: Дали женските претприемачи добиваат  поддршка? 

    Никола Ѓешовски  Вовед   Во последните децении, вештачката интелигенција (ВИ) стана централна технологија која го  трансформира општеството, економијата и секојдневниот живот. Една од клучните  компоненти на оваа технолошка револуција е развојот на хардверски решенија, особено  чипови дизајнирани за оптимално извршување на AI алгоритми. Oтпочнување на сопствен  бизнис е еден од клучните…

Дизајнирано од Институтот за родови студии, Филозофски Факултет Скопје УКИМ

Translate »