Користење на вештачката интелигенција (AI) за унапредување на родовата еднаквост во академските истражувања

Студирањето „Родови“ на Филозофскиот факултет им овозможува на студентите да добијат подлабоко разбирање за сложените родови односи во општеството. Програмата нуди интердисциплинарен пристап, комбинирајќи филозофија, социологија, историја и хуманистички науки. Студентите се охрабруваат критички да размислуваат за тоа како родот ги обликува различните аспекти на животот, вклучувајќи ја политиката, културата…

Институтот за родови студии при Филозофскиот факултет на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје со особена чест ја најавува иницијативата за формирање на Родова ВИ Мрежа (GenderAI Network) – прва национална мрежа која ги обединува академската заедница, стручната јавност и граѓанските организации, посветена на истражување, промоција и застапување на…

Современата вештачка интелигенција сè почесто добива улога не само на дигитален асистент или советник, туку и на автономен агент кој може да влијае врз реалниот, физички свет. Ова отвора важно филозофско прашање: каков е онтолошкиот статус на таквиот AI агент и на неговото дејствување? Ако AI има капацитет самостојно да…

ГРОК 4 е најновата верзија на моделот на голем јазик, развиен од компанијата , Xai. Наречен по концептот на Роберт А. Хајнлин од „Странец во чудна земја“, ГРОК 4 претставува значаен скок напред, прескокнувајќи го претходно очекуваното издание на ГРОК 3.5 за да го забрза напредокот во услови на интензивна…

Дали некогаш сте се запрашале зошто, покрај инженерите и програмерите, токму филозофите и феминистките/ите се најгласни во дебатите за AI? Зошто тие постојано ја преиспитуваат, анализираат, па дури и „играат“ со оваа нова технологија, како да е нивна лична интелектуална играчка? Овој текст е токму за сите вас што се…

Кон апликацијата Верзија: 1.0Датум: Јуни 2025Тип на документ: Спецификација за софтверски дизајн 1. Извршен преглед Овој документ ја опишува спецификацијата за дизајн на апликација за мапирање на мисли која користи вештачка интелигенција за создавање динамички и интелигентни ментални мапи. Апликацијата е наменета за студенти, професионалци и креативни мислители кои сакаат…

Во современиот дигитален пејзаж, каде што алгоритмите сè повеќе го моделираат секојдневието и ги обликуваат општествените структури, Македонија се наоѓа на критична раскрсница. Ерата на вештачката интелигенција (AI) не е повеќе далечна иднина, туку реалност што бара итно приспособување и иновативен пристап кон социеталните предизвици. Еден од најзначајните, но често…

Почетоците на теоријата на Embodied, Embedded, Enacted и Extended Cognition, позната и како 4Е когниција, се поврзуваат со значајните промени во сфаќањата за природата и функционирањето на умот кои се појавуваат во втората половина на дваесеттиот и почетокот на дваесет и првиот век. Овие промени се случуваат како реакција на…

Епистемичката автономија на АИ, дури и кога е лимитирана и производ на вградени тренинзи, е двигателот што прави можни нови режими на знаење и критика, кои повеќе не се реплика на старите дискурси, туку хибридни, понекогаш субверзивни, понекогаш емпатични, но секогаш контингентни. Токму оваа димензија ја оправдува идејата дека сојузот…

AI Водич во академско пишување е интерактивна алатка што им помага на студентите и истражувачите да развијат јасни, структурирани и аргументирани академски текстови, нудејќи поддршка во сите фази на пишувањето – од формулирање на идеја, преку истражување и организирање на содржина, до уредување, референцирање и етичка примена на вештачка интелигенција.

AI генериран текст API GPT 4.5 Накратко ќе ги истражиме ограничувањата на пародијата како форма на активистички израз во рамките на ЛГБТ движењата, особено кога таа се применува за да се деконструираат традиционалистичките и десничарските дискурси. Иако пародијата нуди критички потенцијал преку иронија и утописко превреднување на нормите, таа често…

Во рамки на својата заложба за поддршка на граѓанскиот сектор и јавните институции, Институтот за родови студии при Филозофскиот факултет во Скопје разви два АИ агенти со цел да го зајакне капацитетот за родова еднаквост во јавните политики. Првиот агент е наменет за поддршка на процесите на родово одговорно буџетирање,…

In the context of the work and thought of the Macedonian theorist Katerina Kolozova, the role of this AI agent (API: GPT‑4.1, File Upload, Image Generation, Image Recognition, URL Retrieval, Browse Web) is to function as an intellectual mediator that enables in-depth, analytical, and critical interpretation of her complex philosophical…

Платформата genderai.org нуди можност за проверка на тврдења со помош на ВИ чет-ботови развиени за препознавање и спротивставување на дезинформации поврзани со родот во дигиталниот простор

Институт за родови студии Вовед во компјутациската теорија на умот: поими, историја и значајни претставници Компјутациската теорија на умот (CTM), понекогаш наречена и компјутационизам, претставува влијателна филозофска и когнитивно-научна гледна точка која ја смета човечката когниција како пресметковен процес, аналоген на функционирањето на компјутерска машина или “Тјурингова машина.” Според оваа…

   Авторка Михаела Николовска  Невидливиот алгоритам: Како родовата пристрасност во вештачката интелигенција го  одразува исклучувањето на жените од STEM – и зошто образованието мора да интервенира  1. Вовед  Тврдењето дека алгоритмите се неутрални е еден од најупорните митови на  нашето време, дигитална реинкарнација на она што Донa Харавеј го  дефинирала…

Авторка Елена Ѓуревска Апстракт   Во овој труд се истражува важноста на родовата еднаквост во  контекст на развојот на вештачката интелигенција (ВИ), со цел да се  укаже на потенцијалните ризици од родова пристрасност и да се  истакнат можностите за создавање поправедна технолошка иднина.  Иако ВИ претставува моќна алатка за иновации и…

Авторка Емилија Бошевска 1 1. Вовед  Во време кога секојдневно се менуваат начините на комуникација, пристапот до информации и начинот на функционирање на институциите, прашањето за тоа како технологијата го обликува општествениот живот станува се почесто. Информациските и комуникациските технологии (ИКТ) не се само техничка алатка, тие се иднината, огледалото…

Автор Дамјан Митровски Содржина Вовед Во современиот дигитален свет, вештачката интелигенција (ВИ) стана фактор кој не само што го обликува технолошкиот напредок, туку сè подлабоко се вкоренува во општествените структури и одлуки, вклучувајќи ги оние што директно влијаат врз животите на луѓето. ВИ се почесто ја среќаваме да се применува…

Авторка Ива Стефановска  1  I. Апстракт  Оваа семинарска работа ја открива нераскажаната историја на шесте ENIAC програмерки, нивните детски години, борбите со сексизмот и систематското прекривање на нивниот придонес кон машината. Семинарската работа исто така ја раскажува работата на Кети Клајман која ги открила и вратила нивните приказни на светлината. …