Кристина Ивановска Факултет за информатички науки и компјутерско инженерство (ФИНКИ)
Вовед
Иднината на кодирањето е наратив кој постојано се развива, обликуван од технолошкиот напредок, општествените промени и поединците кои решително се осмелуваат да просперираат во оваа дигитална сфера. Во последниве години, еден од најзначајните, но често недоволно истражени аспекти на овој наратив е длабокото влијание на жените во развојот на ИТ. Додека стоиме на врвот на новата ера во технологијата, од суштинско значење е да се сврти вниманието на клучната улога што жените ја играат во обликувањето на практиките за кодирање и нивните пошироки импликации за дигиталниот пејзаж.
Ова истражување навлегува во пресекот на родовата разновидност и иновациите за кодирање, барајќи да ги открие уникатните придонеси, предизвици и можности што жените ги носат во првите редови на развојот на ИТ. Од пионерски откритија во софтверското инженерство до револуционерен дизајн на корисничко искуство, жените не само што оставаат неизбришлив белег на базата на кодови, туку и ја преобликуваат самата култура и етос на технологијата.
Како што се движиме низ комплексноста на сè повеќе меѓусебно поврзан свет, разбирањето и искористувањето на целосниот потенцијал на жените во развојот на ИТ станува императив за поттикнување значаен напредок и иновации. Преку ова истражување, имам за цел да ги осветлам повеќеслојните димензии на нивното влијание, од поттикнување инзвонредни заедници за кодирање до водење на комплексни проекти кои ги поместуваат границите на она што е можно во дигиталната област. Едноставно кажано, нивното присуство не само што ја преобликува иднината на кодирањето, туку и го отвора патот за поинклузивен, правичен и иновативен технолошки пејзаж.
1. Историски контекст: Следење на улогата на жените во развојот на ИТ
Во областа на развојот на информатичката технологијa, наративот за придонесот на жените е приказна и за иновациите и за неволјите. И покрај тоа што се соочуваат со системски бариери и општествени предрасуди, жените одиграа клучна улога во обликувањето на патеката на ИТ развој од самиот почеток. Следењето на историскиот контекст на нивната вклученост открива сложен наратив обележан со пионерски достигнувања, постојани предизвици и тековната потрага по родова еднаквост во технолошката индустрија.
За да ја разбереме улогата на жената во развојот на ИТ, мора да се вратиме назад во раните денови на компјутерите. Во средината на XX век, за време на појавата на модерните компјутери, жените беа инструментални во програмирањето на најраните компјутери. Една значајна личност е Ада Лавлејс, иден креатор на првиот компјутер. Компјутерот не само што можел да прави пресметки, туку и да креира алгербарски модели. За жал, овој компјутер никогаш не е направен, но Лавлејс е првиот човек кој го согледал потенцијалот на машините. Дополнително, одличен пример за жените во СТЕМ (Наука, Технологија, Инжињерство и Математика) е Грејс Хопер која заедно со програмерите на ENIAC дадоа значителен придонес во пресметувањето преку нивната работа на воени проекти, поставувајќи ја основата за современите програмски јазици и пресметковните техники. Сепак, и покрај овие пионерски придонеси, влијанието на жените во развојот на ИТ опадна во втората половина на XX век. Подемот на технолошката култура во која доминираа мажите, заедно со општествените стереотипи и дискриминаторските практики за вработување, ги маргинализираа жените на теренот. Прикажувањето на компјутерите како „машки“ домен дополнително ги обесхрабри жените да продолжат со кариера во развојот на ИТ, што доведе до остра родова разлика во индустријата.
Кон крајот на XX век и во почетокот на XXI век, напорите за справување со родовите разлики во развојот на ИТ добија импулс. Иницијативите како што се Институтот Анита Борг, кој претставува Институт за жените и технологијата формиран од Анита Борг и Girls Who Code, непрофитна организација која се стреми да ги поддржи жените во светот на компјутерските науки, заедно имаа за цел да ги инспирираат и да ги поттикнат жените и девојките да продолжат со кариерата во технологијата. Дополнително, законодавните мерки како Законот за еднакви плати и Наслов IX се обидоа да ја промовираат родовата еднаквост во образованието и можностите за вработување, вклучително и оние во областите СТЕМ. И покрај овие чекори, постојат значителни предизвици. Жените и понатаму се недоволно застапени во развојот на ИТ, особено во лидерски улоги и технички позиции. Технолошката индустрија се бори со прашањата на вознемирување на работното место, нееднаква плата и недостаток на застапеност, создавајќи бариери за влез и напредок за жените на теренот.
Сепак, пазарот постепено се менува. Во последниве години, расте признавањето на вредноста на различноста и вклученоста во поттикнувањето на иновациите и решавањето проблеми во технолошката индустрија. Компаниите се повеќе им даваат приоритет на иницијативите за промовирање на родовата различност и создавање инклузивни работни средини. Се појавуваат технолошки организации и заедници предводени од жени, обезбедувајќи платформи за вмрежување, менторство и застапување.
2. Промовирање на родова еднаквост во технолошките организации
Историски гледано, технолошката индустрија е обележана со големо присуство на потенцирање на различностите помеѓу единките, занемарувајќи го квалитетот врз основа на полот, при што жените се значително недоволно застапени во техничките улоги и лидерски позиции. Сепак, постои видливо признавање на потребата за промовирање на родовата еднаквост во технолошките организации, не само како прашање на социјална правда, туку и како двигател на иновациите и деловниот успех.
Културните промени играат клучна улога во поттикнувањето на средина каде што родовата еднаквост може да напредува во технолошките организации. Овие промени опфаќаат промени во ставовите, вредностите, нормите и практиките кои колективно придонесуваат за создавање посовремена и правична култура на работното место. Со испитување на различните културни промени и нивното влијание врз промовирањето на родовата еднаквост во технолошките организации, можеме да добиеме увид во стратегиите и иницијативите потребни за да се постигнат значајни промени. Една културна промена од суштинско значење за промовирање на родовата еднаквост е предизвикување и уништување на родовите стереотипи и предрасуди. Историски гледано, технолошката индустрија се карактеризира со стереотипи кои ја прикажуваат како домен доминиран од мажи, овековечувајќи го верувањето дека одредени улоги или задачи се подобро прилагодени на мажите. Овие стереотипи не само што ги обесхрабруваат жените да се занимаваат со кариера во технологијата, туку придонесуваат и за пристрасност во процесот на вработување, унапредување и евалуација на перформансите. За да се реши ова, технолошките организации мора активно да ги предизвикуваат родовите стереотипи и предрасуди преку промовирање на различноста и инклузивноста во нивните напори за регрутирање, обука и развој на лидерство. Друга културна промена неопходна за промовирање на родовата еднаквост е поттикнување на културата за вклучување и припадност во технолошките организации. Ова вклучува создавање на средина каде што сите вработени се чувствуваат ценети, почитувани и овластени да придонесат со своите уникатни перспективи и таленти. Практиките како што се различни панели за вработување, програми за менторство за жени во технологијата и групи за ресурси на вработени фокусирани на родовата разновидност може да помогнат да се негува чувството на припадност и поддршка за жените во организацијата. Дополнително, обезбедувањето можности за жените да учествуваат во процесите на донесување одлуки и лидерски улоги може да помогне да се обезбеди нивниот глас да се чуе и да се препознае нивниот придонес. Понатаму, промовирањето рамнотежа и флексибилност помеѓу работата и животот е од суштинско значење за унапредување на родовата еднаквост во технолошките организации. Историски гледано, технолошката индустрија се карактеризира со долги часови и култура на „воркохолизам“, што може несразмерно да влијае на жените, особено на оние што ги балансираат одговорностите за грижа. Со имплементирање на политики како што се флексибилно работно време, опции за работа на далечина и политики за родителско отсуство кои поддржуваат рамнотежа помеѓу работата и животот, технолошките организации можат да создадат попријатна средина каде жените ќе можат професионално да напредуваат, а истовремено да се грижат за нивните лични и семејни потреби. Освен тоа, негувањето култура на одговорност и транспарентност е од клучно значење за промовирање на родовата еднаквост во технолошките организации. Ова вклучува држење на лидерите и носителите на одлуки одговорни за промовирање на различностите и целите за вклучување, како и редовно мерење и известување за напредокот кон метрика за родова еднаквост. Со воспоставување јасни цели за родова разновидност и вклучување, технолошките организации можат да го следат нивниот напредок со текот на времето и да ги идентификуваат областите за подобрување.
Промовирањето на родовата еднаквост во ИТ организации бара заеднички напори за поттикнување културни промени кои ги предизвикуваат родовите стереотипи, поттикнуваат вклучување и припадност, поддржуваат рамнотежа помеѓу работата и животот и промовираат одговорност и транспарентност. Со создавање култура која ја вреднува различноста и ги овластува жените да успеат, технолошките организации не само што можат да привлечат и задржат врвни таленти, туку и да поттикнат иновации и деловен успех во дигиталниот пејзаж кој брзо се развива. На крајот на краиштата, давајќи им приоритет на родовата еднаквост како основна вредност и стратешки императив, технолошките организации можат да го предводат патот кон создавање поинклузивна и правична иднина за сите.
3. Идни перспективи: Kреирање разновидна и кохезивна ИТ индустрија
Иднината на индустријата за информатичка технологија носи огромни ветувања, обележана со трансформативни иновации, револуционерни технологии и недостижни можности за раст и развој. Централно место во оваа идна перспектива е императивот за поттикнување на разновидна и кохезивна ИТ индустрија која ја одразува богатата палета на човечки талент и искуство. Со замислување иднина во која различноста и вклученоста не се само клучни зборови, туку фундаментални принципи кои го водат секој аспект од индустријата, можеме да го отклучиме целосниот потенцијал на технологијата да поттикне позитивни промени и да создаде подобар свет за сите.
Воглавно целта е да се посочат и решат проблемите кои досега ги споменав, кои според мене се неизбежни и како такви играат клучна улога во понатаможниот развој на едно здраво современо општество. Со цел да ја подобриме иднината на ИТ индистријата, од аспект на различностите помеѓу половите, односно поголем осврт имам кон женскиот пол, бидејќи според статистиките тој е оној кој се покажува како најранлив во овој сектор, па би ги издвоила следните карактеристики:
- Ратата на вработеност: Според статистики направени во САД во 2022 год. жените несразмерно го пропуштаат тековниот бум на ИТ работни места. Додека жените сочинуваат 47% од сите вработени возрасни лица во САД, од 2022 година, тие имаат само 28% од компјутерските и математичките професии, според податоците од Zippia, всушност соодносот на жени и мажи во технолошки улоги е намален во изминатите 35 години, при што половина од жените кои се занимаваат со технологија се откажале до 35-годишна возраст, според податоците на Accenture.
- Рата на унапредување: Жените исто така се соочуваат со повеќе бариери за унапредување и раст на кариерата. Извештајот од McKinsey од 2022 година покажа дека само 86 жени се унапредени во менаџери на секои 100 мажи во секоја индустрија, но кога се изолирани за технологија, тој број паѓа на 52 жени на секои 100 мажи.
- Дискриминација во однос на платите: Жените не само што се недоволно застапени во технологијата, туку се и недоволно платени. Според извештајот на Dice, 38% од жените се изјасниле дека се незадоволни од нивниот надоместок во споредба со 33% од мажите. Просечната плата на една жена во ИТ индустријата која изјавила дека е задоволна од нивниот надомест е 93.591 долари, во споредба со просечните 108.711 долари за мажите. На спротивната страна, просечната плата за жените кои се изјасниле дека се незадоволни од нивниот надомест е 69.543 долари, во споредба со 81.820 долари за мажите.
Реализацијата на разновидна и кохезивна ИТ индустрија нуди огромни можности за иновации, социјален напредок, економски раст и глобална конкурентност. Преку прифаќање на различноста и вклучувањето како основни вредности и нивно интегрирање во секој аспект од индустријата, можеме да создадеме иднина каде што технологијата не само што ќе напредува со брзо темпо, туку и ќе им користи на сите членови на општеството. Доколку горенаведените карактеристики, поточно општествени проблеми се регулираат на одредено ниво, не би постоела драстична разлика помеѓу мажите и жените, а воедно ќе се намали нивото на дискриминација на работното место, односно на ниво на цел технолошки маркет. Додека се трудиме да ја подобриме иднината на ИТ индустријата, да се стремиме да изградиме свет каде што се слави различноста и секој има можност да придонесе со своите уникатни таленти и перспективи во обликувањето на идните перспективи на технологијата.
Заклучок
Иднината на индустријата за информатичка технологија е суштински поврзана со промовирањето на различноста, вклученоста и родовата еднаквост. Замислувањето иднина каде што ИТ индустријата е разновидна и инклузивна носи огромно ветување за поттикнување на иновациите, поттикнување на социјалната еднаквост, исполнување на барањата на глобалниот пазар и зајакнување на економската конкурентност. Со прифаќање на различностите во мислата, позадината и искуството, индустријата може да ги помести границите на технолошките иновации и да создаде решенија од кои имаат корист широк опсег на корисници. Покрај тоа, промовирањето на различноста и еднаквоста може да доведе до поправедно општество и да придонесе за економски раст и одржливост на глобално ниво.
Културните промени во технолошките организации се клучни за промовирање на родовата еднаквост. Предизвикувањето на родовите стереотипи и предрасуди, негувањето култура на вклученост и припадност, промовирање на рамнотежа и флексибилност помеѓу работата и животот и воспоставувањето одговорност и транспарентност се суштински чекори во создавањето работно место каде што жените ќе бидат ценети, поддржани и овластени да успеат. Со прифаќање на овие културни промени, технолошките организации можат да привлечат и задржат врвни таленти, да поттикнат иновации и да придонесат за создавање поправедна и инклузивна индустрија. Следењето на историскиот тренд на улогата на жената во развојот на ИТ открива сложен наратив обележан со пионерски достигнувања, постојани предизвици и тековни напори за родова еднаквост. И покрај тоа што се соочуваат со системски бариери и општествени предрасуди, жените дале значаен придонес во компјутерите од неговото основање, од програмирање на најраните компјутери до поттикнување на иновациите во модерната технологија. Сепак, родовите разлики опстојуваат, а нивното решавање бара признавање на историскиот придонес, предизвикување стереотипи и имплементација на иницијативи за промовирање на различноста и вклучување во технолошката индустрија.
Накратко, со препознавање на историскиот придонес на жените, поттикнување културни промени во технолошките организации и замислување иднина која опфаќа различност и еднаквост, ИТ индустријата може да го отклучи својот целосен потенцијал за поттикнување на иновациите, промовирање на социјалната еднаквост и создавање подобра иднина за сите.
Користена литература
- Aiello, L. C. (2016). The multifaceted impact of Ada Lovelace in the digital age. Artificial Intelligence, 235, 58-62. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0004370216300224
- Hicks, M. (2009). Grace Hopper and the Invention of the Information Age. IEEE Annals of the History of Computing, 31(4), 116-117. https://muse.jhu.edu/pub/87/article/369206/summary
- Rosenbloom, J. L., Ash, R. A., Dupont, B., & Coder, L. (2008). Why are there so few women in information technology? Assessing the role of personality in career choices. Journal of Economic Psychology, 29(4), 543-554. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0167487007000839
- Michie, S., & Nelson, D. L. (2006). Barriers women face in information technology careers: Self‐efficacy, passion and gender biases. Women in management review, 21(1), 10-27.