Вештачката интелигенција и унапредувањето на жените и девојките во науката – Користење на вештачката интелигенција (AI) за унапредување на родовата еднаквост во академските истражувања

Јован Петревски

Во последно време актуелна е темата за унапредувањето на жените и девојките во науката. Тука посебно можеме да ја издвоиме застапеноста на жените во ИТ секторот. Моментално, околу 20 до 30 проценти од жените се дел од ИТ секторот ширум светот. Но, од огромна важност е оваа статистика да се подобри. Се’ со цел да ги зголемиме овие бројки, тука ќе се осврнеме на тоа како вештачката интелигенција ќе помогне во зголемувањето на бројот на жените и девојките во науката.

Неколку начини за унапредување на жените и девојките во науката

Како што претходно спомнавме, зголемувањето на застапеноста на девојките и жените во науката е многу важна. Клучната улога што вештачката интелигенција може да ја одигра во унапредувањето на девојките и жените во науката може да се претстави на неколку начини:

Подобрување на пристапот до образовни ресурси

Подобрувањето на пристапот до образовните ресурси претставува еден од неколкуте начини кој им овозможува на девојките и жените да допринесат во науката. Вештачката интелигенција овозможува учење преку разни онлајн курсеви и разни платформи за учење. Ова им овозможува на жените и девојките онлајн да учат и да решаваат разни задачи. Особено е важен пристапот на жените до образовните ресурси, се’ со цел нивно зајакнување, добивање на повеќе вештини и знаења.

Менторство и поддршка преку ВИ

Вештачката интелигенција може да придонесе за подобрување на менторството и поддршката за жените и девојките во науката. Платформи базирани на вештачката интелигенција можат да ги поврзат жените во науката преку виртуелно менторство. Со примена на интелигентните системи, младите девојки научнички можат да добијат многу совети и насоки за кариера.

Автоматизирање на процесите за зголемување на инклузијата

Системи за препознавање на потенцијал можат да откријат талентирани девојки и жени и да им обезбедат пристап до стипендии и програми. Тука можеме да спомниме дека во октомври, 2012 година, големата корпорација Интел се залагаше за унапредување на образованието за девојките и жените со тоа што објави повеќе стратешки партнерства и програми.

Промоција на жените научници преку ВИ

Особено важен аспект е промоцијата на жените научници. Вештачката интелигенција може да креира содржини што ја истакнуваат улогата на жените во науката, правејќи ги нивните достигнувања и успеси попознати. Препорачувачки системи можат да поттикнат читање и истражување на трудови напишани од жени научници.

Програми за инспирација и мотивација

Виртуелната реалност и проширената реалност можат да прикажат интерактивни приказни за успешни жени во науката [1].

Дали вештачката интелигенција може да ги замени луѓето? - Bankarstvo MK

Присуството на жените и девојките во науката

Унапредувањето на жените и девојките во науката е клучен чекор кон создавање на квалитетно општество, иновации и одржлив развој. И покрај нивните значајни придонеси во науката, тие се’ уште се соочуваат со предизвици како недоволната еднаквост и недоволната застапеност во STEM (наука, технологија, инженерство и математика). Унапредувањето на жените и девојките во науката бара системски пристап што вклучува образовни реформи, поддршка од работодавачите и искористување на технологијата за создавање праведни можности. Со вакви чекори, ќе се создаде средина во која секоја девојка и жена ќе може да го покаже својот потенцијал во научната област. Денес, жените и девојките се соочуваат со многу пречки за влез и напредок во научните и технолошките полиња. Затоа, Меѓународниот ден за жените и девојките во науката има за цел да се справи со сето ова преку промовирање на еднаков пристап и учество во STEM. Како што вештачката интелигенција станува се’ повеќе интегрирана во нашите професионални и лични животи, обезбедувањето на еднаков пристап и учество во нејзиниот развој е од важно значење. Присуството на двата пола во развојот на вештачката интелигенција ја поттикнува креативноста, ги подобрува способностите за решавање проблеми и гарантира дека новите технологии одразуваат поширок спектар на човечки искуства. Студиите имаат покажано дека тимовите со балансирана застапеност на половите произведуваат повеќе иновациски решенија, што го прави случајот за зголемено учество на жените во вештачката интелигенција уште посилен [2].

И покрај брзио раст на технолошката индустрија, жените се’ уште не се доволно претставени во науката, технологијата, инженерството и математиката (STEM), особено во вештачката интелигенција (AI) и науката за податоци. Жените сочинуваат само 28 проценти од работната сила во СТЕМ и 22 проценти од професионалците од областа на вештачката интелигенција, со значителна нееднаквост помеѓу жените и мажите во истражувањето, улогите во индустријата и лидерството. Решавањето на ваквиот проблем е од големо значење за еднаквоста и технолошкиот напредок. 8 Март е Меѓународниот ден на жените, кои што ги кршат бариерите и ги инспирираат идните генерации лидери во АИ и науката за податоци. Од своето основање, SDG AI Lab во рамките на Меѓународниот центар за приватен сектор за развој на УНДП во Истанбул ги поддржува жените во технологијата користејќи вештачка интелигенција, машинско учење (ML) и географски информациски системи (ГИС) за унапредување на целите за одржлив развој. Лабораторијата е горда што има четири жени научници за податоци кои се пример за издржливоста, иновативноста и моќта на жените во вештачката интелигенција. Преку своите различни програми, Lab обучи и 300 жени, поддржани од 13 посветени жени волонтери, поттикнувајќи инклузивна средина која охрабрува повеќе жени да ја продолжат својата кариера во вештачката интелигенција и технологијата [3]. За да ја одбележи 10-годишнината од Меѓународниот ден на жените и девојките во науката, УНЕСКО ја започнува кампањата „Замислете свет со повеќе жени во науката“ на 11 февруари 2025 година, поддржана од канадскиот Меѓународен центар за развој (IDRC). Оваа кампања ја демонстрира суштинската улога што ја имаат жените во зголемувањето на напредокот во науката и ја повикува глобалната заедница не само да замислува, туку и да работи кон порамнотежна научна заедница. Помошникот генерален директор за природни науки во УНЕСКО, Лидија Брито, еднаш истакна дека во рамките на Меѓународната деценија на науките за одржлив развој (2024–2033), замислувањето на свет со повеќе жени во науката не е само стремеж, туку повик за акција за создавање решенија што никого не оставаат зад себе. Жените се’ уште сочинуваат само една третина од глобалната научна заедница, а процентот стагнира во изминатата деценија. Во некои земји, помалку од 10% од истражувачите се жени. Според извештајот на УНЕСКО за 2024 година жените имаат само 22% вклученост во СТЕМ работните места. Меѓу нив, малкумина се искачуваат на лидерски позиции, при што жените имаат само еден од десет лидери на позиции поврзани со науката, технологијата, инженерството и математиката (STEM) [4]. На жените треба да им се обезбедат се’ поголеми можности за иновации, вклученост во работните места, за да можат да бидат во рамнотежна положба со мажите. Особено е важно жените да бидат се’ повеќе вклучени во инженерството, науката, технологијата итн. Во последно време се’ постојано се зголемува бројот на жени и девојки во науката. За да се постигне конкурентна иновација, СТЕМ работните места мора да ја зголемат еднаквоста и да ја поттикнат промената на културата низ целата индустрија со намалување на пристрасноста во практиките за вработување, создавање програми за спонзорство и менторство и обука на лидерите да бидат инклузивни [5].

БОЖИНОВСКА: Иднината е во рацете на младите инженери, тие се клучни партнери за енергетската иднина на Македонија – Denesen.mk

Нешто повеќе за работните места и проблемите

Науката и технологијата имаат огромен потенцијал да ги подобрат животите на луѓето, но потребата од вклучување на повеќе девојки и жени во науката и технологијата често е настрана кога се измислуваат иновации и се приклучуваат на пазарот. Жените и девојките треба да бидат на врвот во секоја фаза од процесот на иновациите – од истражување и развој до откривање, дизајн и финансирање. Со присуството на двата пола можеме да изградиме решенија кои ќе ги задоволат потребите на жените и девојките и ќе го зголемат напредокот за сите. Жените имаат 73% поголема веројатност да бидат повредени при судири со автомобили бидејќи системите за авто-безбедност се дизајнирани за машки тела. Првата женска кукла за тест за судир беше претставена пред само две години. Подобрата здравствена заштита, исто така, продолжува да ги избегнува жените бидејќи тие се значително недоволно застапени во клиничките испитувања. Во просек, жените чекаат четири години подолго од мажите за да им се дијагностицира. Кога станува збор за новите технологии, некои системи за вештачка интелигенција (ВИ) кои користат машинско учење може да претставуваат безбедносни ризици за здравјето и благосостојбата на жените. Се проценува дека 85% од проектите за вештачка интелигенција се пристрасни поради користените податоци или алгоритми [6].

На глобално ниво, студиите покажуваат дека жените на работа се помалку платени, имаат помалку високи позиции и не учествуваат толку многу во областите на науката, технологијата, инженерството и математиката (STEM). Извештајот на УНЕСКО од 2019 година покажа дека жените учествуваат во само 29% од позициите за научно истражување.

Денес, дигиталните технологии како што е вештачката интелигенција (ВИ) ги трансформираат пазарите на трудот ширум светот и создаваат предизвици и можности за работниот живот на жените.

Промовирање на женските дигитални и STEM вештини

Дури и пред жените да влезат на работното место, постојат иницијативи на сите континенти кои им помагаат на жените да се оспособат за иднината на работата преку обука и ресурси. На пример, како дел од Глобалното партнерство на ОН EQUALS за еднаквост помеѓу двата пола во дигиталната ера, Laboratoria е латино-американска непрофитна организација фокусирана на обука на млади жени од ранливи средини како програмерки и експерти за web development за да го промовираат нивното вработување во дигиталниот сектор.

Лабораторија обучила 1.849 жени откако започнала пред повеќе од шест години. Во 2020 година, повеќе од 7.490 жени се пријавија на кампот за обука, со стапка на прифаќање од 6,9%. Во 2020 година, 407 жени дипломирале како веб-програмерки или дизајнери на front-end или UX, од кои 81% почнале да работат на ова поле во првите шест месеци по дипломирањето.

Справување со вознемирување на работното место

Жените се соочуваат со малтретирање во онлајн средини. Премногу често, ова вознемирување или се случува во врска со работните места на жените или влијае на нивните работни места. Во 2020 година, истражувањето на УНЕСКО и Меѓународниот центар за новинари (ICFJ) на повеќе од 900 новинари и медиумски работници во 125 земји покажа дека 73% од анкетираните жени изјавиле дека доживеале насилство на интернет, вклучувајќи физичко (25%) и сексуални (18%) закани. И 20% од анкетираните жени одговориле дека биле нападнати или злоупотребувани офлајн во врска со насилството преку Интернет што го доживеале.

УНЕСКО соработува со компании и истражувачи за да работи на решенија. Заедно со УНЕСКО, во 2021 година, бразилската банка Брадеско го лансираше BIA (Brasdesco Inteligencia Artificial) Против Вознемирување, бот за да им помогне на клиентите кои ја посетуваат веб-страницата на банката. Овој проект вклучуваше промена на одговорите на БИА за да реагира подиректно и поцврсто против вознемирувањето. Внатрешната и надворешната кампања на Брадеско се состоеше од видео и серија вебинари во кои учествуваа девет оддели на банката, како и неколку надворешни партнери.

Зајакнување на пазарните можности за жените во африканското земјоделство

Жените сочинуваат 50% од работната сила во земјоделството во повеќето источни и јужни африкански земји. И покрај овие високи стапки на учество, остануваат значителни нееднаквости во земјоделството, вклучително и продуктивност и компензација.

За да го зајакне учеството на жените во пазарот на трудот, UN Women разви платформа наречена „Купувајте од жени“ за да ги поврзе жените фармери со информации, финансирање и пазари користејќи open-source, end-to-end, cloud-based и mobile-enabled систем на синџир на снабдување. Платформата им помага на малите фармери да се поврзат со земјоделските синџири за снабдување, обезбедувајќи им информации за пазарните цени и вклучува поддршка за жените и обезбедува нови деловни можности [7].

Имајте стил и на работа: Еве како треба да изгледа деловната жена

Улогата на жените во областите на науката, технологијата, инженерството и математиката (STEM) е регионално и меѓународно прашање кое расте. На 11 февруари 2016 година, Организацијата за образование, наука и култура на Обединетите нации (УНЕСКО) го прослави првиот годишен Меѓународен ден на жените и девојките во науката. Неговата цел беше да се препознае и да се прослави еднаквото учество и достигнувањата на женските истражувачи во сите аспекти на научните области, вклучително образованието, вработувањето и одлучувањето. Иницијативата кореспондира со фокусот на УНЕСКО за подобрување на образованието од неговото основање во 1945 година. Меѓународниот ден на жените и девојките во науката има за цел да поттикне повеќе млади жени да влезат во полињата СТЕМ за професија и да ги охрабри откако нивната кариера е во тек. Генералниот директор на УНЕСКО Ирина Бокова истакна дека е клучно да се обезбеди поголема вклученост на жените во науката бидејќи „Агендата за одржлив развој 2030 година нема да го исполни своето ветување без инвестирање во жени и девојки“. Прогласот дека 11 февруари сега ќе биде годишна прослава на улогата на жената во науката, на тој начин делува не само како порака за охрабрување, туку и како повик до повеќе млади жени да изберат СТЕМ полиња за својата кариера.

Според неодамнешниот извештај на УНЕСКО, жените сочинуваат само 28 проценти од истражувачите ширум светот. Врз основа на тие наоди, жените имаат помал пристап до финансирање, високи позиции, што ги става во понатамошна неповолна положба. Генералното собрание на ОН ја усвои Резолуцијата 68/220 „Наука, технологија и иновации за развој“ на 20 декември 2013 година, со која се признава целосниот и еднаков пристап и учеството во науката, технологијата и иновациите за жените од сите возрасти за постигнување еднаквост помеѓу двата пола и зајакнување на жените. Исто така, се нагласува дека решавањето на бариерите за еднаков пристап на жените и девојките до науката, технологијата и иновациите бара систематски, сеопфатен, интегриран, одржлив, мултидисциплинарен и мултисекторски пристап.

Во курсевите поврзани со STEM, бројот на дипломирани жени достигнува 50,7% во сите институции и 56,8% на државните универзитети. Во сите области освен инженерството, жените дипломираат во поголем број од мажите. Во 2014 година, на состанокот на Комисијата на Обединетите нации за статусот на жените, д-р Ламја Фаваз, извршен директор за односи со јавноста на Институтот за наука и технологија Масдар, изјави дека почнувајќи од стипендии кои обезбедуваат напредно образование, до практиканти во иновативни компании, до уставните права за еднакви плати и породилно отсуство, раководството направи сè што е можно за да ги направи образованието и професијата полесни за жените.

Жена тврди дека ја одбиле на интервју за работа затоа што не се нашминкала (ВИДЕО)

Ова е особено важно во согледувањето на важноста што се’ може да и донесе на земјата зголеменото учество на женската работна сила. При користење на Грција, Ирска и Шпанија во 1980-тите како преседани, ако ОАЕ следат сличен пат каков што е во моментов, БДП на земјата се проценува дека ќе се зголеми за 12% поради „подигнувањето на продуктивноста и потрошувачката“. Мотивацијата за напредување и посветеноста во образованието, перцепирани според стапките на образование го одразуваат големиот потенцијал што жените од Емиратите го поседуваат како неискористени човечки ресурси.

Овие неискористени таленти на жените во полето СТЕМ претставуваат важна област на која владата треба да се занимава за да им обезбеди на жените и девојките да им се пружи потребната поддршка за да напредуваат. Жените се задржани од неколку бариери како што се стереотипите, недостатокот на модели, општеството и културата кои ги спречуваат да се регрутираат, задржуваат и унапредуваат меѓу СТЕМ патот. Факторите како што се предрасудите на работата и недостатокот на ресурси или пристапот до обука за развој и работа, исто така, го забавуваат нивното напредување на високи позиции за донесување одлуки.

Како резултат на тоа, треба да има заеднички напор за да се обезбедат повеќе можности и дополнителни насоки. И со оглед на брзиот развој на земјата во индустријата, авијацијата, воздушната, зелената технологија и нуклеарната енергија, побарувачката на локалната индустрија за дипломирани студенти на STEM ќе се зголеми. Она што сега треба да се направи е кумулативен и конзистентен напор од страна на владата која треба да се ангажира за зајакнување на жените [8].

Дали го работите тоа што го сакате? Еве како да откриете која е вашата работа од

Заклучок

Програмите за инспирација и мотивација имаат клучна улога во охрабрувањето на девојките и жените да се занимаваат со наука. Со комбинација на едукација, финансиска поддршка, менторство и јавна промоција, може да се создаде општество во кое секоја жена и девојка има можност да го реализира својот потенцијал во науката. Вештачката интелигенција значително го подобрува менторството и поддршката за жените и девојките во науката преку персонализирани совети, автоматски препораки и виртуелни асистенти. Со правилна примена, вештачката интелигенција може да овозможи поинклузивна научна заедница каде што секоја девојка има пристап до вистинските ресурси за да успее.

Користена литература: