Стефан Маркоски

Вовед

Во денешниот дигитален свет, мобилните апликации играат клучна улога во животот на милиони луѓе. Апликациите влијаат на сè, од социјалните мрежи до здравствените услуги и банкарските трансакции. Но, како и во многу други аспекти на дигиталната технологија, мобилните апликации не се имуни на родови предрасуди. Развојот на овие апликации често подразбира дизајни кои не ја земаат во предвид целосната разновидност на родови и родови групи. Оваа работа ќе разгледа како родовите предрасуди влијаат на дизајнот на мобилни апликации и ќе предложи алатки за подобрување на родовата инклузивност.

Теоретски рамки и концепти

Родовите предрасуди и мобилни апликации

Родовите предрасуди се несвесни или свесни ставови кои фаворизираат еден род над другиот. Во контекст на мобилни апликации, овие предрасуди може да се манифестираат на различни начини. На пример, апликации кои ја користат родовата биографија за да ги препорачуваат производите и услугите на корисниците може да прават претпоставки кои се базирани на стереотипи. За разлика од ова, родово инклузивните апликации се дизајнирани на начин што им овозможува на сите корисници еднакви шанси за пристап, без разлика на нивниот пол, родова ориентација или сексуална идентификација.

Родова инклузивност

Родова инклузивност значи создавање дигитални алатки и апликации кои ги задоволуваат потребите на сите родови. Ова вклучува дизајн кој е внимателен на различните аспекти на родот, како и избегнување на стереотипи и дискриминација. Родово инклузивните апликации овозможуваат на сите корисници (мажи, жени и небинарни личности) еднаков пристап и искуство.

Проблеми со родови предрасуди во мобилни апликации

Родовите предрасуди во мобилните апликации можат да се појават на неколку начини:

Неадекватна персонализација: 

Мобилни апликации кои се базирани на родови стереотипи при препораки на производи или услуги. На пример, фитнес апликации кои препорачуваат различни вежби за мажи и жени, без научна поддршка.

Визуелни претстави:

Многу апликации користат слики и видеа кои ги покажуваат мажите и жените на стереотипен начин. Машките апликации можат да имаат претставување на машки корисници, додека жените може да не се претставени соодветно.

Неадекватни интерфејси: 

Некои апликации можат да не ја земат во предвид специфичната динамика на жените или на ЛГБТКИ+ заедницата. На пример, недостаток на опции за следење на менструален циклус, бременост, или ЛГБТКИ+ здравствени проблеми.

Алатки за развој на родово инклузивни мобилни апликации

1.Стандардни дизајн водичи:

• Material Design на Google и Human Interface Guidelines на Apple се дизајн водичи кои помагаат во развојот на апликации кои се инклузивни и родово освестени. Овие водичи обезбедуваат насоки за користење на неутрални термини, вклучување на различни родови во визуелни елементи и помагаат за спречување на родови стереотипи во апликациите. 

2. Примената на вештачка интелигенција:

• Машинска визија и вештачка интелигенција се два аспекта кои можат да се применат за да се елиминираат родови предрасуди во мобилните апликации. Со користење на вештачка интелигенција, апликациите можат да се развијат така што ќе препознаваат родови стереотипи и ќе ги избегнуваат во препораките или алгоритмите.

3. Алгоритми за родово неутрални препораки:

• Креирање на алгоритми кои ќе користат родово неутрални препораки е важен чекор за да се избегнат стереотипите. Ова може да се постигне преку примена на техника која не ја користи родната биографија за персонализација на препораките, туку користи други фактори кои не се поврзани со родот.

Примери од индустријата

Мобилните апликации се незаменлив дел од секојдневниот живот, но дали се сите тие инклузивни кога станува збор за родовите прашања? Многу апликации во минатото не ги земале предвид сите родови идентитети, но со текот на времето, индустријата почна да се менува. Денес, се повеќе компании се обидуваат да создадат апликации кои се инклузивни за сите корисници, без разлика на нивниот род. Во продолжение, ќе разгледаме неколку примери од индустријата кои ја имаат подобрено родовата инклузивност преку прилагодување на нивните мобилни апликации.

1. Google Assistant и Siri – Првично, овие виртуелни асистенти користеа само женски гласови, што беше резултат на културни очекувања. Денес, корисниците имаат можност да изберат од различни гласови, што овозможува поголема родова неутралност. Воведувањето на овие опции го подобрува корисничкото искуство и дава поголем избор на корисниците кои не сакаат нивниот асистент да има одредена родова карактеристика.
2. Fitbit и MyFitnessPal – Овие фитнес апликации порано вклучуваа родово стереотипни препораки, но сега овозможуваат персонализирани планови базирани на индивидуални податоци, наместо на бинарниот избор на пол. Овој пристап ја зголемува точноста на препораките и ја прави апликацијата поинклузивна.
3. Clue – Како една од првите менструални апликации што експлицитно ги вклучи небинарните и трансродовите лица, Clue нуди опции кои не ги ограничуваат корисниците во традиционални категории. Овој пристап овозможува подобро следење на здравствените податоци и создава безбедно искуство за сите корисници.
4. Netflix – Алгоритмите на Netflix не препорачуваат содржини врз основа на род, туку врз основа на историјата на гледање. Овој систем спречува несвесна дискриминација и им овозможува на сите корисници еднакво искуство при користење на платформата.
5. Instagram и Twitter – Овие социјални мрежи воведоа можност за избор на родово неутрални заменки и прилагодување на профилите без потреба од дефинирање на пол. Ваквата промена создава послободна средина за корисниците.

Предизвици во имплементаијата

Иако многу компании се трудат да ја подобрат родовата инклузивност, постојат неколку значајни предизвици:

• Технички бариери – Имплементацијата на родово инклузивни опции во апликациите бара промени во базите на податоци, корисничките интерфејси и алгоритмите, што може да биде комплексно и скапо.
• Отпор од корисниците – Некои корисници може да имаат отпор кон родово неутралните промени, особено ако се навикнати на традиционалните интерфејси.
• Културни разлики – Перцепцијата на родовата инклузивност варира во различни региони, па она што е прифатливо во една земја може да биде контроверзно во друга. Во некои земји родово неутралните термини се целосно прифатени, додека во други постои значителен отпор кон нивната употреба

Иако овие предизвици можат да претставуваат пречка, со внимателно планирање и соодветни стратегии, мобилните апликации можат да станат подостапни и поинклузивни за сите корисници. Овие стратегии не само што ја подобруваат инклузивноста, туку и ја зголемуваат достапноста на технологијата за сите корисници, без оглед на нивниот родов идентитет.

Решенија за подобрување на родовата инклузивност во мобилни апликации

За да се намалат родовите предрасуди во мобилните апликации, можат да се применат различни пристапи кои овозможуваат подобра персонализација и инклузивност. Со прилагодување на интерфејсите и понудата на опции, апликациите можат да создадат дигитални простори кои ќе бидат отворени за сите родови идентитети.

Родов неутрални опции за пол

• Првиот и најосновен чекор за подобрување на родовата инклузивност е да се понудат родово неутрални опции за корисниците при регистрација. Многу апликации и платформи се уште користат традиционални бинарни опции за пол – “маж” и “жена”. Овој пристап не ги зема предвид не само лицата кои се трансродови, туку и лицата кои се родово неутрални или не сакаат да се дефинираат според традиционалните категории. Идејата е да се понуди можност за корисниците да ги изберат или остават празни овие полиња, или да понудат опција како “приватно” или “не сакам да се дефинирам”.

Родово инклузивен дизајн на интерфејс

• Дизајнот на мобилната апликација треба да биде инклузивен и да се избегнуваат родови стереотипи во визуелната и текстуалната комуникација. Ова вклучува избор на слики, икони и симболи кои се родово неутрални. Наместо да се користат слики на родово специфични фигури, апликациите можат да користат општи и универзални симболи кои не асоцираат на ниту еден пол. Ова не само што ќе ги направи апликациите поотворени за сите, туку ќе го намали и негативниот ефект на родовите стереотипи.

Родов неутрални заменки во интерфејсите

• Вклучувањето родово неутрални заменки во мобилните апликации може значително да ја подобри инклузивноста. Наместо да се користат “тој/таа” како основни заменки во текстуалните елементи, апликациите можат да ги заменат со “тие/тие”, или можат да го овозможат изборот на корисникот за избор на местоименка што ќе ја користи апликацијата. Ова ќе овозможи корисниците да се идентификуваат со апликацијата на начин што најдобро им одговара.

Опции за прилагодување на родовиот израз во апликацијата

• Некои мобилни апликации нудат можност за прилагодување на јазикот така што корисниците можат да изберат како ќе бидат именувани во интерфејсот. Наместо да се користат стандардни машки или женски изрази, корисниците можат сами да одберат неутрални термини што им одговараат.
  На пример, наместо апликацијата автоматски да доделува родово одредени опции како “корисник (м)” или “корисничка (ж)”, таа може да понуди неутрални алтернативи како “професионалец”, “член” или “вработен”, овозможувајќи поголема флексибилност и инклузивност.

Разбирање и поддршка за родови идентитети

• Во мобилните апликации треба да се вклучат повеќе можности за едукација и поддршка на корисниците кои се трансродови, бистри за родовата различност или имаат некој специфичен родови идентитет. Додатни опции за прилагодување на апликациите ќе овозможат да се отстранат пречките за користење и ќе го обезбедат вклучувањето на сите корисници без разлика на нивниот родови идентитет.

Тестирање за родова инклузивност и попратни повратни информации

• Со цел да се обезбеди родова инклузивност, многу е важно апликациите редовно да се тестираат на групи кои ги вклучуваат и различните родови групи. Понатаму, апликациите треба да обезбедат повратни информации за корисниците на сите овие нови опции и функционалности. Ова тестирање ќе овозможи откривање на можни родови предрасуди, кои потоа ќе бидат коригирани, што ќе го подобри целокупното искуство на корисниците.

Едукација на развивачите и тимот зад апликацијата

• Развивачите и тимовите кои работат на мобилни апликации треба редовно да бидат едуцирани за важноста на родовата инклузивност и да се запознаат со најдобрите практики. Обучувањето на тимот за родова инклузивност, како и преземањето чекори за да се прилагодат алатките и процесите за развој на апликациите, ќе доведе до подобри резултати во однос на родова еднаквост и инклузивност на самите апликации.

Заклучок

Во денешниот дигитален свет, мобилните апликации имаат моќ да ја обликуваат нашата перцепција за родовата еднаквост и инклузивност. Иако постојат значителни напори за адаптирање на апликациите на начин што ги отстранува родовите предрасуди, сепак, има многу простор за напредок.

За идни истражувања, важно е да се анализира како вештачката интелигенција може да придонесе кон подобрување на родовата инклузивност во дигиталните платформи. На пример, алгоритмите можат автоматски да откриваат родови предрасуди во препораките или да ги приспособуваат корисничките интерфејси според индивидуалните преференции на корисниците. Исто така, идните истражувања може да испитаат економските ефекти на инклузивните апликации и нивното влијание врз задржувањето на корисниците.

Со комбинирање на технолошките иновации и социјалната свест, мобилните апликации можат да станат поотворени за сите, без разлика на нивниот родов идентитет. Ова не само што ќе ја подобри дигиталната инклузивност, туку ќе постави основа за поинклузивно општество во целост.

Користена литература / Библиографија

1. Beasley, M., & Tatum, B. (2020). Gender Bias and Inclusivity in the Development of Digital Platforms. Journal of Technology and Culture, 15(3), 54-67.
2. Chesley, N. (2017). Gender, Work, and Technology: Redefining Traditional Roles in the Digital Age. Journal of Feminist Technology Studies, 10(2), 76-89.
3. Jackson, J., & Parsons, S. (2019). Achieving Gender Inclusivity in Technology: A Case Study in Mobile App Design. Journal of Digital Inclusion, 7(2), 89-104.
4. Mulvihill, S., & Jones, L. (2019). Addressing Gender Bias in Digital Spaces: A Review of Mobile App Development Practices. Feminist Media Studies, 18(4), 304-318.
5. St. Clair, R. (2021). Gender Diversity and Mobile Application Development: Best Practices for Inclusion. Journal of Human-Computer Interaction, 35(2), 65-77.
6. World Economic Forum. (2020). The Global Gender Gap Report 2020. Превземено од: https://www.weforum.org/reports/the-global-gender-gap-report-2020
7. Zeldman, J., & Walsh, J. (2020). Mobile Applications and Gender Bias: The Need for Change. Journal of Technology and Gender Studies, 14(3), 12-26.