Ангел Ристески
Вовед
Родовата еднаквост е основно човеково право и неопходно за создавање праведни и просперитетни општества. Сепак, во руралните средини, жените често се соочуваат со повеќе предизвици отколку во урбаните области. Овие предизвици произлегуваат од стари културни и економски фактори, како и од лошата инфраструктура што е многу честа во овие средини. Жените во руралните средини често имаат ограничен пристап до образование, вработување и економски можности, што дополнително ја зголемува разликата меѓу родовите.
Во последните години, развојот на информациско-комуникациските технологии (ИКТ) донесе нови можности за надминување на овие бариери. Со помош на технологијата, жените добиваат пристап до информации и обуки, што им помага да станат посамостојни и повеќе вклучени во општеството. Оваа семинарска работа има за цел да ја истражи улогата на ИКТ во унапредувањето на родовата еднаквост во руралните средини, истакнувајќи ги и предизвиците и можностите што ги носи оваа технологија.
Пречки во користењето на ИКТ во во руралните средини
Иако ИКТ има огромен потенцијал да ги подобри животите на жените во руралните средини, постојат и пречки кои ги ограничуваат нивните можности за користење на овие технологии:
❖ Недостаток на пристап до интернет
❖ Културни бариери
❖ Ниското ниво на дигитални вештини
❖ Економски фактори
Предизвици за родова еднаквост во руралните средини
Жените во руралните средини се соочуваат со низа предизвици кои негативно влијаат на нивниот економски, социјален и образовен развој. Овие проблеми се многу големи и
2
сложени, а често се поврзани со недостиг на ресурси, социјални и културни препреки. Меѓу главните фактори кои влијаат на родовата нееднаквост во руралните средини се недостатокот на образованиe и обука, културните и социјалните препреки, нееднаквоста во економскиот живот, како и проблемите со пристапот до здравствени услуги.
1. Недостаток на образование и обука
Еден од најголемите предизвици за жените во руралните средини е ограничениот пристап до образование и професионални обуки. Многу рурални области имаат недоволно развиени училишта, што го отежнува пристапот на девојчињата до основно и средно образование. Понекогаш, девојчињата се принудени да се посветат на домашните обврски уште од млада возраст, што ја намалува нивната способност за продолжување на образованието. Во многу рурални региони, постои и општа претпоставка дека образованието на жените не е од приоритет, бидејќи се смета дека нивната улога е да се грижат за домот и семејството.
Пример: Во некои земји во Африка, девојчињата често се мажат на многу млада возраст, што ги принудува да ги напуштат училиштата и да се посветат на домашните обврски. Овој тренд е најочигледен во руралните средини, каде што традиционалните културни норми силно влијаат на животот на девојките. Според извештаите на UNICEF, во некои рурални области на Индија и Африка, девојчињата често се омажуваат пред да навршат 18 години, што директно влијае на нивното образование и кариера. Ова ограничување на образованието ги прави подложни на економска зависност од нивните партнери и ги спречува да учествуваат активно во економските активности на заедницата.
2. Културни и социјални препреки
Традиционалните родови улоги ги спречуваат жените да се движат надвор од местото на живеење или да учествуваат во активности што не се поврзани со домаќинството. Жените и девојките често се подложени на стереотипи кои ги ограничуваат во образованието, работата и учеството во јавниот живот.
3
Овие препреки може да се разликуваат во зависност од регионот, но често се јавуваат како страв од осуда од страна на заедницата или семејството. Жените кои сакаат да продолжат со образованието или кариерата, често се соочуваат со отпор од роднините, кои сметаат дека тоа не е прикладно за жените во руралните области.
3. Нееднаквост во економскиот живот
Жените во руралните области често се ограничени во својата економска активност, бидејќи работат во неформалниот сектор, каде нивните приходи не се регистрирани и не се признати. Ова значи дека не можат да користат здравствено осигурување. Жените во овие области често се зависни од земјоделството или мала домашна продукција, што ги прави ранливи на природни катастрофи, или економски кризи.
Многу од нив работат без официјален договор или плата, па затоа се подложни на проблеми ако нивните работодавачи или партнери не ги исполнат обврските. Тие имаат и ограничен пристап до финансиски услуги, како што се кредити или штедење, што им го отежнува развојот на својот бизнис или подобрување на животниот стандард.
4. Пристап до здравствени услуги
Пристапот до здравствени услуги во руралните средини е ограничен, особено за жените. Руралните области често имаат недоволно здравствени институции, а во многу случаи жените не можат да го користат здравствениот систем поради големите растојанија до најблиската болница или амбуланта. Ова ограничување на пристапот до здравствени услуги има сериозни последици, особено за репродуктивното здравје на жените. Многу жени немаат можност за редовни гинеколошки прегледи или услуги поврзани со бременоста, што може да доведе до висок ризик од компликации при породување или непланирани бремености.
Во некои рурални региони, жените исто така не се свесни за постоењето на вакви здравствени услуги или се соочуваат со општествени табуа и страв од осуда кога ќе побараат здравствена помош.
4
Како ИКТ помага во справувањето со овие предизвици? Слика 1
ИКТ нуди различни можности за овие предизвици. Некои од главните начини на кои ИКТ помага во подобрувањето на родовата еднаквост во руралните средини се:
➢ Образование и обука
ИКТ обезбедува можности за далечинско учење и обука, што е особено значајно за жените во руралните области кои имаат ограничен пристап до образовни институции. Програми за е-учење и онлајн курсеви можат да им помогнат на жените да ги развијат своите вештини и да ја зголемат својата конкурентност на пазарот на трудот. Пример за ова е проектот “Digital Literacy for Women” во Индија, кој понудил обука за дигитална писменост на жени од рурални области.
5
➢ Пристап до информации
Жените во руралните области често не знаат за нови можности за работа, здравствени услуги или правни совети. Преку ИКТ, жените може да добијат пристап до важни информации преку интернет, мобилни апликации или електронски платформи. На пример, мобилни апликации како “SheFarms” обезбедуваат жените земјоделки со информација за нови земјоделски практики, пазарни трендови и ценовни анализи.
➢ Економски можности
ИКТ обезбедува нови можности за жените да започнат и управуваат со свои бизниси, особено во рурални средини каде што пристапот до финансиски услуги е ограничен. Преку интернет и мобилни платформи, жените може да дојдат до пазарите, да продаваат свои производи или да се вклучат во e-commerce.
Проектот “e-Rural Women Entrepreneurs” во Африка е пример за тоа како жените можат да ги искористат дигиталните платформи за да започнат и управуваат со бизнис во руралните средини.
6
➢ Пристап до информации за здравство и услуги
ИКТ може да помогне во подобрување на пристапот на жените до здравствени услуги, особено во руралните области каде што физичката инфраструктура е ограничена. Телемедицина и мобилни апликации за здравје можат да обезбедат консултации, дијагноза, закажување на термини за прегледи и многу други поволности.
➢ Подигнување на свеста за родова еднаквост
Интернетот и социјалните мрежи можат да бидат моќни алатки за креирање на кампањи за подигнување на свеста за родова еднаквост и промовирање на правата на жените. Со помош на овие платформи, жените може да се организираат, разменуваат искуства и да се залагаат за своите права.
Заклучок
Информациските и комуникациските технологии (ИКТ) имаат огромен потенцијал да ја променат положбата на жените во руралните средини и да помогнат во постигнување на родова еднаквост. Технологиите можат да обезбедат значајни можности за жените во руралните области, кои се соочуваат со бројни предизвици, како што се ограничен пристап до образование, економски ресурси и здравствени услуги. ИКТ може да помогне во решавање на овие проблеми, преку подобрување на пристапот до образовни програми, нови работни можности и останати платформи.
Меѓутоа, за да се реализира овој потенцијал, потребно е сериозно вложување во инфраструктура, обука и политики кои ќе ги поддржат жените во користењето на овие технологии. Во многу рурални области, недостатокот на пристап до интернет, како и ниското ниво на дигитални вештини, го отежнуваат користењето на ИКТ. Ова може да се надмине со инвестирање во образовни програми кои ќе ги обучуваат жените за користење на компјутери и мобилни технологии, како и со создавање на поволни услови за интернет поврзаност.
Сепак, овој процес не е едноставен и бара координирана акција од сите заинтересирани страни – владите, невладините организации, приватниот сектор и самите жени. Само
7
тогаш ИКТ ќе може да биде клучен фактор за остварување на родова еднаквост и економски напредок во руралните средини.
Библиографија
❖ Digital Literacy for Rural Women: Pathways to Empowerment and Socioeconomic
❖ https://www.emedhealthtech.com/how-telemedicine-safeguards-womens-health in-rural-areas/
❖ Role of ICT Initiatives in Sustainable Progress of Rural
❖ https://www.dhakatribune.com/feature/352146/importance-of-digital-literacy for-rural-women
❖ https://niitfoundation.org/empowering-rural-women-financial-literacy-as-a pathway-to-economic-independence/
8