-
Машинското учење и родовата дискриминација: Како да изградиме праведни алгоритми?

Во последните децении, вештачката интелигенција и машинското учењезначително се појавија во различни аспекти на секојдневниот живот и овозможијаавтоматизација на бројни процеси. Препораки на содржини, помош придонесување одлуки во критични области како што се вработување, здравство,правосудство и слично. Алгоритмите имаат сè поголема улога во општеството,иако често се сметаат за објективни. Системите…
-
Анализа на застапеноста на жените во областа на науката за податоци и машинското учење

Областа на науката за податоци (Data Science) и машинското учење (ML) доживеааогромен раст во последната деценија. Сепак, застапеноста на жените во овие полињаостанува значително ниска, и покрај зголемените напори за промовирање наразновидност и инклузивност. Оваа семинарска го истражува тековниот статус назастапеноста на жените во науката за податоци и ML, предизвиците…
-
„Како LLMs можат да ја поттикнат родовата еднаквост и инклузивноста во ИТ и СТЕМ?“

Веќе неколку децении, IT и STEM (science, technology, engineering and mathematics)играат клучна улога во развојот и обликувањето на современото општество. Сепак ипокрај нивниот брз напредок, овие области сè уште се соочуваат со разнипредизвици и предрасуди поврзани со родовата нееднаквост. Студиите покажуваатдека конкретно компјутерските науки, инженерството и технолошките областипокажуваат најголема полова…
-
Како ВИ може да препознае и да помогне во намалувањето на родовите предрасуди во технолошките индустрии

Мила Крстева Вовед Во последните години темата за родова еднаквост во технолошкиот сектор стана многу актуелна. Иако работните места во технологијата се зголемуваат, жените сѐ уште се недоволно застапени. Според извештаите, жените сочинуваат само околу 26% од работната сила во технолошките индустрии [1], а на лидерски позиции бројот е уште …
-
Родовиот јаз во платите во ИТ секторот

: Филип Самарџиски Вовед Разликата во платите според родот останува еден од најупорните и најкомплексните економски и социјални предизвици во современиот свет. И покрај значителните напори во последните децении за намалување на овој јаз, тој продолжува да постои, како во сите сектори така и во високо платените како што…
-
РОДОВО ДИГИТАЛНО НАСИЛСТВО

Христина Здравеска 1) Вовед Живееме во 21век, во информатичко општество и во ера на дигитализација и на технологија. Свесни сме за енормниот развој на технологијата и масовната дигитализација на секојдневниот живот. Технологијата и Интернетот донесоја бројни придобивки и значително ни го олеснија животот, но истовремено создадоја нови форми на насилство.…
-
Примена на вештачката интелигенција во образованието

Вештачката интелигенција (ВИ) веќе има длабоко влијание врз образованието,нудејќи иновативни решенија кои го трансформираат начинот на кој учениците учат инаставниците предаваат. Од чатботовите и виртуелните асистенти кои нудатмоментална поддршка, до персонализираните платформи за учење кои сеприлагодуваат на индивидуалните потреби на секој ученик, ВИ го правиобразованието поинклузивно, пристапно и ефикасно. Технологиите…
-
“Вештачката интелигенција во паметните градови”

Дона Иванова 1. Вовед во паметни градови Во последните години, концептот на паметни градови се појави како ветувачко решение за безбројните предизвици со кои се соочуваат брзо растечките урбани средини. Се карактеризира со интеграција на напредни технологии и донесување одлуки управувани со податоци, паметните градови имаат за цел да…
-
Потеклото и импликациите на родовата пристрасност во системите за вештачка интелигенциjа – Наш сопствен одраз

Тамара Костова Апстракт Зголемената употреба на системите за вештачка интелигенциjа (ВИ) во критични домени како здравствената заштита, финансиите и регрутирањето открива структурни предрасуди присутни во овие технологии. Оваа студиjа покажува дека родовите пристрасности во ВИ произлегуваат од сложената интеракциjа поме´гу историски пристрасни податоци, недостаток на разно видност во тимовите…
-
Родова пристрасност во гласовните асистенти: Зошто виртуелните асистенти како Alexa, Siri и Google Assistant најчесто имаат женски глас и какво е нивното општествено влијание?

Тамара Стојанова 1.Вовед Гласовните асистенти како Alexa, Siri, Cortana и Google Assistant се сè поприсутни во нашето модерно секојдневие, олеснувајќи ја секојдневната комуникација и извршувањето на најразлични задачи. Ваквите виртуелни асистенти се дизајнирани за да бидат корисни, достапни и пријателски настроени, што е она кое ги прави популарни кај…
-
“Учество на женскиот пол во СТЕМ : Застапеност и можности за напредок”

Драгана Ристова 1. Вовед Во ера на технолошка револуција, една област се истакнува како клучна за подготовка на младите умови за иднината – СТЕМ-едукацијата. Иако за многумина акронимот СТЕМ може да звучи не познато, всушност, тој ги обединува четирите најважни дисциплини во модерниот свет: наука (Science), технологија (Technology), инженерство (Engineering)…
-
„Пристрасност во машинското учење и нејзиното влијание врз родова еднаквост “

Игор Гошев Вовед Машинското учење (ML) претставува гранка на вештачката интелигенција која овозможува на алгоритмите да учат од податоци и да донесуваат одлуки без експлицитно програмирање. Овие системи сè почесто се применуваат во различни сфери, како што се здравството, финансиите, човечките ресурси и криминологијата, со цел да се подобрат…
-
Introducing GPT-4.5

Само еден час по објавата GPT-4.5 е новиот AI асистент на Институтот за родови студии при Филозофскиот факултет во Скопје
-
СТЕМ и родовата еднаквост

СТЕМ и родовата еднаквост Ива Макенаџиева Вовед Кратенката СТЕМ се однесува на полињата на Наука, Технологија, Инженерство и Математика. Терминот обично се користи во контекст на образовната политика или изборот на наставна програма во училиштата. Во современото општество СТЕМ игра важна улуга во развојот на економскиот и технолошкиот свет. Сепак…
-
Влијанието на вештачката интелигенција врз работните места – закана или можност?

Мила Саватиќ 1 Вовед 1.1 Што е вештачка интелигенција? Вештачка интелигенција е гранка на компјутерските науки што се занимава со развој на системи и програми што можат да извршуваат задачи кои обично бараат човечка интелигенција. Ова вклучува учење, расудување, решавање проблеми, разбирање јазици и препознавање слики и звуци. 1.2 Нејзината…
-
Како автоматизацијата и вештачката интелигенција влијаат врз пазарот на трудот

Александра Ристова Вовед Во денешниот технолошки свет, машините, паметните компјутери и системи во голема мера ја преземаат улогата на извршување на задаци ција што некогаш улога била на лудето. Од индустриските роботи што го забрзуваат производството, до алгоритмите што анализираат огромни колицини на податочи во секунда, машините го менуваат нацинот…
-
ВЛИЈАНИЕТО НА ВЕШТАЧКАТА ИНТЕЛИГЕНЦИЈА ВО МЕДИЦИНАТА

Јана Гогова ВОВЕДПоследниве години, сведоци сме на голем број откритија во вештачката интелигенција (ВИ), кои се доказ за нејзиното рапидно развивање во сите сфери на нашето живеење. Конкретно во медицината, ВИ носи значителни промени во начинот на кој се поставуваат дијагнози, се анализираат медицински податоци и се препишуваат терапии. Напредокот…
-
Родова еднаквост во СТЕМ: Пораст на жените во СТЕМ кај нас и низ светот

Викторија Страторска Вовед Науката (Science), технологијата (Technology), инженерството (Engineering) и математика (Mathematics), заедно уште наречени и СТЕМ (STEM) се области на образованието или професионални полиња во кои почесто преовладува машкиот пол. Знаеме дека најголем дел од научниците и математичарите за кои имаме слушнато како и софтверските инженери на најголемите фирми…
-
AI во влијанието на говор на омраза и родова дискриминација на социјалните мрежи

Дамјан СандевВоведГоворот на омраза опфаќа нечовечки и дискриминаторски изјави насочени кон одредени групи луѓе. Овие напади најчесто се поврзани со карактеристики како што се бојата на кожата, потеклото, сексуалната ориентација, родот, возраста, попреченоста или религијата. Најчесто погодени групи се жените, луѓето со мигрантско потекло и ЛГБТК+ заедницата. Истражувањето „Гласна омраза…
-
Родови стереотипи и нивното влијание на изборот на професија во ИТ: Препреките и можностите за еднаквост

Енсар Ибраими ВоведРодовите стереотипи и предрасуди се од клучно значење во современото општество, особено во доменот на изборот на професија, каде што често ограничуваат можности и формираат бариери за развој. Во индустријата на информациски технологии (ИТ), овој феномен е особено истакнат, бидејќи традиционално се гледа како област која е доминирана…
